LIVE | Transcript van gesprek tussen EU-leiders en Zelenksi gelekt: ’Amerika speelt spelletjes’

Duitse nieuwssite Der Spiegel heeft een uitgelekt transcript in handen van een videoconferentie tussen Europese staatshoofden en regeringsleiders en de Oekraïense president Volodimir Zelenski. In het gesprek uitten verschillende leiders felle kritiek op de Amerikaanse onderhandelaars rond het 28-puntenplan van president Trump. 

Bondskanselier Friedrich Merz zou hebben gewaarschuwd dat de Amerikaanse vertegenwoordigers “spelletjes spelen” en dat Zelenski de komende dagen “uiterst voorzichtig” moet zijn. Ook de Finse president Alexander Stubb sprak van grote druk op Oekraïne en waarschuwde "We mogen Oekraïne en Volodimir niet alleen laten met deze jongens".

Volgens het transcript sloot zelfs NAVO-chef Mark Rutte zich bij die zorgen aan. De Franse president Emmanuel Macron zou hebben gesproken over de mogelijkheid dat de VS Oekraïne “in de steek laten” bij territoriale kwesties zonder duidelijke veiligheidsgaranties, al ontkent het Élysée dat hij deze woorden heeft gebruikt. 

Een warmte- en elektriciteitscentrale in de Oekraïense stad Kherson kan geen energie leveren door Russische aanvallen. Daardoor zitten circa 40.500 mensen zonder verwarming, meldt de lokale overheid.

Gouverneur Oleksandr Prokoedin zegt dat de centrale werd gebruikt voor het leveren van warmte aan burgers en heeft het over "ernstige schade" aan het gebouw en de apparatuur van de centrale.

De stad ligt aan de frontlinie en wordt bijna dagelijks aangevallen door Rusland. Moskou beschouwt de gelijknamige regio als onderdeel van Rusland, maar de meeste landen zien Kherson als Oekraïens grondgebied. Hetzelfde geldt voor de belangrijke havenstad Odesa, waar nachtelijke aanvallen ertoe hebben geleid dat 51.800 mensen zonder elektriciteit kwamen te zitten.

India gaat een Russische kernonderzeeër huren. De opkomende Aziatische grootmacht betaalt omgerekend zo'n 1,7 miljard euro voor de onderzeeboot, waarmee de marine kan oefenen totdat eigen kernonderzeeërs klaar zijn, zeggen ingewijden tegen persbureau Bloomberg.

De deal is rondgekomen in de aanloop naar het staatsbezoek van de Russische president Vladimir Poetin aan India. Rusland en India blijven nauw samenwerken en handel drijven, ook na de Russische inval in Oekraïne.

Onderzeeërs op kernenergie zijn veel stiller en kunnen veel langer onder water blijven dan dieselvarianten en zijn een geducht wapen. Kernmachten, waarvan ook India er een is, gebruiken kernonderzeeërs ook om te verzekeren dat ze altijd kunnen terugslaan, ook als een vijand hun nucleaire raketten en bommenwerpers zou vernietigen. Dat is een belangrijk onderdeel van hun afschrikking.

Rusland zou de lease-onderzeeër binnen twee jaar aan India overdragen. Die mag niet gebruikt worden in een oorlog, is de afspraak.

President Vladimir Poetin heeft kort voor zijn vertrek voor een staatsbezoek aan India gezegd dat het gesprek met de Amerikaanse gezanten Steve Witkoff en Jared Kushner vruchtbaar was. Hij zei dat de Amerikaanse regering een puntenplan nu heeft verdeeld in vier pakketten die afzonderlijk zullen worden behandeld, meldden Russische media.

Poetin zei ook dat de plannen van Washington "op een of andere manier" gebaseerd zijn op de afspraken die hij met president Donald Trump tijdens een korte top half augustus in Alaska heeft gemaakt. Poetin eist dat een eventuele vredesregeling wordt gebaseerd op afspraken uit die topontmoeting.

Poetin zei dat hij het voorstel van Witkoff en Kushner bijna helemaal opnieuw moest doornemen. Daardoor duurde de ontmoeting met de Amerikaanse delegatie zo lang. Er waren punten waar Rusland het niet mee eens was: "Het is geen gemakkelijke opgave om de strijdende partijen tot een consensus te brengen", aldus de Russische president.

Hij zei ook dat de Europese landen beter betrokken zouden moeten zijn bij het streven naar een vredesregeling, in plaats van die te belemmeren.

Poetin is donderdag en vrijdag in India. Het officiële gedeelte van zijn bezoek is vrijdag.

De Franse president Emmanuel Macron heeft de Chinese leider Xi Jinping verteld dat China volgens hem een "beslissende invloed" kan hebben bij de totstandkoming van vrede in Oekraïne. China is een belangrijke bondgenoot van Rusland, dat in februari 2022 Oekraïne binnenviel.

Macron brengt een driedaags bezoek aan China. De kwestie Oekraïne staat hoog op zijn agenda voor de reis, gaf het Élysée voor Macrons afreis aan. "We moeten blijven werken aan vrede en stabiliteit in de wereld, en in Oekraïne en andere door oorlog getroffen regio's", zei Macron in de Grote Hal van het Volk in Beijing, waar de twee presidenten elkaar ontmoetten. "Ons vermogen om samen te werken is cruciaal."

Xi sloot zich aan bij Macron en riep op tot "stabielere" banden met Frankrijk en "het alomvattende strategische partnerschap tussen China en Frankrijk stabieler te maken".

Koning Charles heeft samen met de Duitse president Frank-Walter Steinmeier beloofd Europa te versterken tegen verdere Russische agressie. Tijdens een staatsbanket in Windsor Castle verklaarde de vorst dat het Verenigd Koninkrijk en Duitsland “zij aan zij” staan met Oekraïne en dat hun gedeelde waarden en visie de basis vormen voor een hechte samenwerking.

Het bezoek van Steinmeier onderstreept het belang van het Kensington-verdrag, dat in juli werd ondertekend en de eerste formele overeenkomst tussen beide landen sinds de Tweede Wereldoorlog markeert. Het pact voorziet in nauwere samenwerking op het gebied van migratie, defensie, handel en onderwijs.

Premier Keir Starmer benadrukte dat de relatie tussen Londen en Berlijn na Brexit aanzienlijk is verbeterd en dat beide landen “denken en handelen als één” in cruciale dossiers zoals Oekraïne.

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft woensdag opgeroepen tot de onmiddellijke en onvoorwaardelijke terugkeer van Oekraïense kinderen die volgens Kiev met geweld naar Rusland zijn overgebracht. Het thema geldt als een van de meest gevoelige punten in de onderhandelingen over een mogelijk vredesakkoord tussen Oekraïne en Rusland.

De niet-bindende resolutie werd aangenomen met 91 stemmen voor, 12 tegen – waaronder Rusland – en 57 onthoudingen. Het document eist dat Moskou stopt met gedwongen verplaatsingen, deportaties, scheidingen van families en het wijzigen van persoonlijke status, zoals nationaliteit of adoptie. Ook wordt Rusland gevraagd een einde te maken aan indoctrinatie van Oekraïense kinderen.

Volgens Oekraïne zijn sinds het begin van de oorlog minstens 20.000 kinderen ontvoerd. Ongeveer 1.850 konden inmiddels worden teruggebracht, aldus vice-minister van Buitenlandse Zaken Mariana Betsa. Zij benadrukte dat er geen rechtvaardige vrede mogelijk is zonder de terugkeer van alle kinderen. De Russische VN-gezant Maria Zabolotskaya verwierp de resolutie als “vol leugens” en stelde dat tegenstemmen juist een stem voor vrede zijn.

Bij Oekraïense beschietingen in het Russische dorp Gora-Podol is woensdag een man om het leven gekomen. Dat heeft de gouverneur van de Russische grensregio Belgorod, Vjatsjeslav Gladkov, bekendgemaakt.

Aan Oekraïense zijde zijn meerdere mensen gewond geraakt bij Russische aanvallen, zo melden de lokale autoriteiten. 

De Amerikaanse speciale gezant Steve Witkoff en Jared Kushner, de schoonzoon van president Donald Trump, ontmoeten donderdag in Florida een Oekraïense delegatie die wordt geleid door Roestem Oemjerov, de chef van de veiligheidsraad van Oekraïne. In de gesprekken staat vrede in Oekraïne centraal. De ontmoeting vindt volgens een Amerikaanse functionaris in de omgeving van Miami plaats.

De Amerikanen proberen de nu ruim drieënhalf jaar durende oorlog in Oekraïne te beëindigen. Eerder op woensdag zei Trump dat ook de Russische president Vladimir Poetin dat wil. Trump zei ook geen idee te hebben wat er nu gaat gebeuren. "We gaan het zien."

Het Kremlin zei woensdag dat Poetin heeft ingestemd met sommige van de Amerikaanse voorstellen voor vrede in Oekraïne. Maar een aantal andere voorstellen zou hij hebben verworpen. Volgens Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov is dit normaal in een onderhandelingsproces en zijn de Russen bereid om zo vaak af te spreken met de Amerikanen als nodig is voor een akkoord.

Dinsdag spraken Witkoff en Kushner nog urenlang met Poetin in Moskou. Een Kremlinwoordvoerder zei dat dat gesprek geen doorbraak had opgeleverd.