De vaat mag weer in beeld: poëtische kunst rond de afwas van Helene Appel

Tussen overdonderende hoeveelheid brood bakkende tradwives, gestylde feesttafels en gezellige kookworkshops op Instagram en Substack, blijkt er toch een klein plekje over te zijn voor een herwaardering van de afwas in beeld. Ik zie het ineens op verschillende plaatsen langskomen: de sink with dishes-serie van Helene Appel. 

Onder de posts van liefhebbers van haar werk worden allerlei gedachten gedeeld: ‘Ik moet huilen als ik deze beelden zie, maar ik weet niet waarom’, ’Kon mijn eigen gootsteen me maar zo inspireren als deze plaatjes’, ‘Het leven zelf is kunst’. 

Op het eerste gezicht lijkt het een serie foto’s van eenzelfde gootsteen, dagelijks gemaakt met de vaat van de dag. Als je nog eens goed kijkt, zie je dat het heel realistisch geschilderde beelden zijn en dan valt ook op dat het niet om imitatie van de werkelijkheid gaat. De stop uit het putje is weg en toch staat er water in de bak. 

De Duitse Appel, die studeerde in Berlijn en Londen, brengt met deze serie de trompe-l’oeil techniek tot nieuwe hoogten. Illusie en werkelijkheid vervagen en even twijfel je aan wat echt is. Het perspectief zet je op het verkeerde been. Magisch realisme op de vierkante centimeter. 

Spülbecken mit Geschirr (9), 2024. Galerie Rüdiger Schöttle. - beeld: Helene Appel

De serie is sober en poëtisch, het zijn stille meditaties rond het gewone. Het doet me denken aan het boekje Liturgie van het alledaagse van Tish Warren waarin zij de behoefte beschrijft aan verstilling en aandacht in een wereld die steeds luider wordt. Met welke gewone rituelen kom je waardig en met moed de dag door, vraagt ze zich af. 

De afwas is een kans om iets beter achter te laten dan hoe je het aantrof. Het is ook een heel zintuiglijke ervaring: even je handen in het warme water laten glijden en ondertussen de dag doornemen. Je maakt verbinding met je verleden: het rode pannetje van oma, dat koekblik uit Schotland, die mok uit je oude studentenhuis … je laat het allemaal door je handen gaan. 

Ik denk dat de kunst van Helene Appel stiekem raakt aan deze behoefte. Het schone en het goede vinden in het gewone … meestal een kwestie van nieuw perspectief.

Spülbecken mit Geschirr (11), 2024. Galerie Rüdiger Schöttle. - beeld: Helene Appel

Helene Appel. Spülbecken mit Geschirr 9, 11. Berlijn, 2024. Galerie Rüdiger Schöttle.