Andrej Babiš doet afstand van miljardenbedrijf om premier van Tsjechië te worden

De winnaar van de Tsjechische verkiezingen, Andrej Babis, zal afstand doen van het door hem opgerichte miljardenbedrijf Agrofert. De rechts-populistische zakenman draagt het bestuur over aan een onafhankelijk orgaan, zegt hij donderdagavond op X. Daarmee voldoet hij aan de wettelijke eisen om premier te kunnen worden, bedoeld om zelfverrijking te voorkomen. President Petr Pavel heeft na de bekendmaking toegezegd Babis op 9 december te zullen inaugureren.

Babis is met 4,3 miljard dollar een van de rijkste Tsjechische zakenmannen. Hij verdiende zijn geld vooral met Agrofert, dat hij meer dan dertig jaar geleden oprichtte. Onder die naam vallen zo’n 230 bedrijven die onder andere meststof, plastic, granen, vee en brood verkopen in centraal Europa.

Lees ook

Euroscepticus Babiš wint de verkiezingen in Tsjechië. Krijgt de EU een derde dwarsligger?

Tijdens zijn eerste premierschap (van 2017 tot 2021) droeg Babis het eigenaarschap van het bedrijf over aan twee trustfondsen, maar die werden beheerd door zijn familie en advocaten. In die periode incasseerde Agrofert voor tientallen miljoenen aan omstreden landbouwsubsidies. Tsjechische en Europese rechters oordeelden dat er nog steeds sprake was van een belangenconflict. Volgens Babis zal de nieuwe bestuurder geen familielid of bekende van hem zijn, en zullen hij en zijn familieleden geen aanspraak kunnen maken op geld dat Agrofert verdient — ook niet na zijn vertrek uit de politiek. Het bedrijf zal na zijn dood wel weer naar zijn kinderen gaan.

In een video op zijn sociale media presenteerde de 71-jarige Babis zich donderdagavond als een martelaar die is gedwongen een keuze te maken „die niet makkelijk voor hem was”. Hij benadrukt dat hij er „natuurlijk voor had kunnen kiezen om een comfortabel leven te leiden” en geen premier te worden, maar dat dat „verraad” zou zijn aan zijn kiezers. Daarom maakt hij nu deze keuze, „waarvan hij niet dacht dat hij die ooit zou maken”. Zijn besluit zou zelfs verdergaan dan „de vereisten van de wet”.

Babis’ rechts-populistische partij ANO haalde in oktober de meeste stemmen tijdens de verkiezingen in Tsjechië. ANO zal een coalitie vormen met de uiterst-rechtse en pro-Russische partij SPD en met de Automobilistenpartij, die campagne voerde tegen Europees beleid om uitstoot tegen te gaan.